Yurtdışında Ehliyet Almak/ İsveç’te Ehliyet Almak

Yurtdışında ehliyet alma nasıl oluyor? Avrupa’da ehliyet almak için neler gerekiyor? Yurtdışında ehliyet sınavları nasıl yapılıyor…2 yıldır İsveç’te yaşayan bir Türk’e sorduk: İsveç’te ehliyet nasıl alınıyor? Geçtiğimiz ay İsveç’te araba kullanmak için ehliyetini alan Tayfun Küççük, adım adım İsveç’te ehliyet alma sürecini anlattı.

Yurtdışında ehliyet almak/ Avrupa’da ehliyet almak/ İsveç’te ehliyet almak gibi sorularınıza yanıt olabilir…

Yurtdışında Ehliyet Almak/ İsveç’te Ehliyet Almak

Tayfun Küççük, İsveç’te nasıl ehliyet aldığını adım adım anlattı…

Ülkemizde ehliyet almayı genel olarak biliyor olabiliriz. Bugün güzel karşılaştırma olması için bir Avrupa ülkesi olan İsveç’te ehliyet almayı değerlendirmek için deneyimimi paylaşmak istiyorum.

İsveç’te Ehliyet Almak Zor mu?

Öncelikle İsveç’te ehliyet almak zor. Toplam süreç ve zorluğu açısından bakıldığında dünyada ehliyet almanın en zor olduğu beş ülkeden biri zaten. Ehliyeti alana kadar çok çektiriyorlar ama işin doğrusu genel trafik güvenliğine ve yaşanan ölümlü kaza oranın düşüklüğüne bakarak bu zorluk konusunda haklı oldukları da söylenebilir. İsveç uzun vadede ölümlü trafik kazasını neredeyse sıfıra indirme hedefi olan bir ülke. Bu bakımdan ehliyet alma ve sonrası ile ilgili yeni durumların da ortaya çıkacağı söylenebilir. Başka bir deyişle işler daha da zorlaşabilir:)

Yeni Ehliyet Çıkarma Nasıl Oluyor yazısına da bakın!

Adım Adım İsveç Ehliyet Başvurusu

• Ehliyet için öncelikle sürücü aday başvurusu yapmanız gerekiyor. Bunun İsveç Ulaştırma İdaresi’ne hangi sınıfa göre ehliyet alacağınızı belirterek internet ortamından başvuru yapabiliyorsunuz.
• İsveç ehliyet başvurusu sırasında, öncesinde veya hemen sonrasında göz muayenesi olmanız gerekmektedir.
• Bu raporu ya da belgeyi de İsveç Ulaştırma İdaresi’ne posta ile göndermeniz gerekmektedir.
• Göz muayenesini ilgili yetki ve donanımı olan ehliyet kursundan, birçok gözlükçüden veya ilgili sağlık kurumundan alabilirsiniz.
• Başvuru ve göz muayene belgesi kuruma ulaştıktan sonra sürücü adayı olduğunuza dair aday belgeniz tanımlanır.
• Bu belge tanımlanmadan bir sürücü kursuna kaydolmanız teorik veya direksiyon dersi almanız mümkün değildir.
• Tıbbi konular ve sabıka kaydı ile ilgili konular aday olarak ret edilmeye neden olabilir.

İsveç’te Ehliyet Dersleri /Sınav Öncesi Dersler

Sürücü adayı belgesi tanımladıktan sonra teori ve direksiyon sınavına girebilmek için ya da girmeden almanız gereken iki zorunlu eğitim var:

• Risk 1

Risk1 eğitimi, genel olarak alkol, uyuşturucu, yorgunluk ve yaşın trafikte oluşturduğu riskleri ve etkilerini anlatan interaktif şekilde işlenen 3-4 saatlik bir eğitim diyebiliriz.

• Risk 2

Risk 2 eğitimi,  kaygan, ıslak veya buzlu yol risk eğitimi olarak adlandırabilir. 5-6 saat süren bu eğitimde özel olarak hazırlanmış kaygan zeminlerde araç kullanarak olası riskleri birebir tecrübe etmenizi sağlamaktır. Bu eğitimde verilen eğitim araçlarını kullanarak kuru zeminde 40km-80km hızlarda kısa mesafelerde rahatlıkla durabildiğinizi öncelikle görürsünüz.  Sonrasında aynı hızlarda,  daha öncesi kuru zeminin hemen sonrası veya yanında hazırlanan kaygan zeminlerde nasıl 3-4 katı mesafelerde durduğunuzu, nasıl yol dışına çıkabildiğinizi, tam turluk spinler atabildiğinizi ve yoldaki yumuşak olarak hazırlanmış insan ya da hayvanı temsil eden hedeflere ne kadar kolay çarpabildiğinizi birebir yaşayarak tecrübe edinirsiniz. Risk 2 eğitiminin amacı kaygan ve riskli zeminlerde tehlikeleri en az bir kez yaşayarak deneyimlenmenizdir ve ehliyet öncesi bu farkındalığa kavuşmanızdır. Normal trafikte çarpacağınız hedefler zararsız ve temsili değil gerçek ve/veya canlı hedefler(insan veya hayvan) olacaktır.

El Konulan Ehliyet Nasıl Geri Alınıyor?

Bu arada İsveç’te doğal hayat dengesi daha düzenli olduğu için birçok hayvana özellikle de 500kg-1.000kg arasında değişen geyiklere çarpma riskiniz özellikle şehir dışlarında yüksektir.

İsveç Direksiyon Eğitimi Ücretleri

Risk 1 eğitimini hemen hemen her sürücü kursundan alınabilir ama Risk 2 eğitimi sadece özel tanımlanmış eğitim noktalarından alınır. Her iki eğitimde amaç risklerin farkına varmanız ve bilinçlenmenizdir. Sadece olağan dışı tepkiler sergilemeniz durumunda bu eğitimlerden başarısız olarak değerlendirilebilirsiniz. Risk 1 eğitimi yaklaşık maliyeti 50-60 Euro, risk eğitimi de 200-250 Euro seviyesindedir.

Ehliyet Sınavı Başlıyor…

Göz muayenesi, başvuru ve sürücü adayı belgesi alınması, Risk1 ve Risk 2 eğitimlerini tamamladığınızda artık teori ve pratik sınava girmek için başvuru yapabilirsiniz. Genel değerlendirme olarak teori ve pratik sınava hemen girebilme durumunuz olsa da bu iki sınavı İsveç’te daha önce ehliyetiniz olsa ve araç kullanıyor olsanız da çok kolay değildir. Kendi durumunuzu değerlendirerek her iki sınav için de ehliyet kursunda gitmeniz ve ders almanız, ehliyet kurslarının veya internet ortamında sitelerin ücretli üyelikle sağladığı örnek sorular çözmeniz gerekmektedir. Bu ders ve sorular tecrübe edinmenizi sağlar ve geçme şansınız oldukça artırır.

Yurtdışından Araba Getirmek başlıklı yazımıza da bakın!

Aldığınız ders sayısı ve üyeliğe göre 400-1000 Euro arası bir para ödeyebilirsiniz. Direksiyon sınavı ile paket olarak da seçenekler sunulmaktadır. Bu paketlerle birlikte 2000 Euro’ya kadar bir maliyet ortaya çıkabilir. Sadece örnek sorular için bir aylık veya 3 aylık 50 Euro-200 Euro arasında bir üyelik ücreti olmaktadır. İsveç ehliyet sınavı sorularını internette üyelik dışı bulmak için fazla uğraşmanıza gerek yok çünkü neredeyse birkaç örnek test dışında bulmanız mümkün değildir, boşuna zaman kaybı olur.

İsveç’te Teorik Ehliyet Sınavı Başlıyor!

Teori ve direksiyon sınavı için yine internet üzerinden sınav tarihi ile ilgili randevu almanız gerekmektedir. Sınav kontenjanı kısıtlı olduğu için planlanmanız önemlidir. Teori ve direksiyon sınavlarını ilk başta aynı anda randevu alırsınız. Sonra geçme kalma durumunuza göre yeniden randevu alabilirsiniz. Her iki sınavdan iki aylık bir zaman dilimi içinde başarılı olmanız gerekmektedir eğer birinden başarılı olup diğerinden iki ay içinde başarılı olamazsanız başarılı olunan diğer sınavı da tekrar almanız gerekmektedir.

İsveç’teki Ehliyet Sınavına Türkçe Girilir mi?

Teori sınavını trafik sınav biriminin sağladığı dillerden birinde alabilirsiniz. İsveç bu sınava anadilde girmenize olanak sağlamaktadır. Bu sizin için oldukça büyük bir kolaylık sağlasa da bazen çevirinin her zaman çok iyi yapılmaması kaynaklı bazı sorularda bir anlaşılmazlık ve dezavantaj sağladığı da olmaktadır. Buna kendinizin İsveççe ve İngilizce seviyenize göre değerlendirme yaparak karar verebilirsiniz ama anadilde almak yine de daha avantajlı olabilir.

İsveç Ehliyet Sınavı Kaç Soru?

Teori sınavını toplam 70 sorunda oluşmaktadır fakat değerlendirme 65 soru üzerinden yapılmaktadır. 5 soru bir sonraki sınavlarda sorulması için veya sınav idaresinin genel değerlendirme için rastgele sınav soruları içine dağıtılmıştır. Bu 5 soruyu tamamen doğru veya yanlış yapmanızın bir önemi yoktur, sınav değerlendirmesine katılmaz. Sorumlu olunan 65 soru üzerinden %80 başarı sağlamanız yani 52 soruyu doğru olarak cevaplamanız gerekmektedir. Yanlışın doğruyu götürmesi gibi bir durum yoktur. 65 soruda 52 soruyu doğru yapmak ilk bakışta çok zor gözükmese de birçok kişinin teorik kurs ve örnek testler sonrası bile bu sınavı birkaç defa aldığını ve geçme seviyesinin genel olarak 52-55 doğru arasında olduğunu söylemekte fayda var. Test özel bir sınıfta direk bilgisayar ortamında yapılmaktadır. Sınav esnasında cep telefonunuz kapalı olmakta, saat ve takılarınızın çıkartılması talep edilebilmekte, üzerinizdeki mont gibi eşyaları çıkarmanız istenebilmektedir ve herhangi bir garip davranış sergilemeniz durumunda da sınav görevlisi sizi sınavdan men edebilir. Giren herkes seçtiği dilde ve tamamen karıştırılmış bir formatta sınava girdiği için niyet etse bile birinden yardım alma durumu neredeyse pek bulunmuyor. 70 soru için toplam 50 dk süreniz bulunmaktadır. Emin olmadığınız sorulara elektronik işaret koyup sonra tekrar değerlendirme yapabilirsiniz.

İsveç Ehliyet Sınavı Sonucunu Ne Zaman Öğrenirim?

Sınavı bitir seçeneğine bastığınızda veya süre bittiğinde sınav tamamlanmakta ve anında sınavdan geçip geçmediğiniz bilgisayar ekranında gözükmektedir. Bu sonuç aynı anda ana başlıklara göre doğru yanlış sayınızı gösteren detaylı bir rapor olarak da mail adresinize anında gönderilmektedir. Maalesef burada soruları tekrar göremiyorsunuz ve hangi soruyu doğru veya yanlış yaptığınız size bildirilmiyor. Sadece sonuç ve konu dağılımlarına göre başarı durumunuz özetlenmektedir.

İsveç Ehliyet Sınavı Soruları

Genel başlıkları ve soru dağılımı aşağıdaki gibidir.

1. Araç Farkındalığı ve Manevra, 7 soru
2. Çevre, 5 soru
3. Yol Güvenliği, 16 soru
4. Trafik Kuralları, 32 soru
5. Kişisel Koşullar ve İlkyardım, 5 soru

Soruların bir bölümü resimli gerçek durumları değerlendirmekten oluşmaktadır. Örnek sorulara çalışmak bilgi ve tecrübenizi arttırsa da bu bahsettiğimiz sorular tekrar ve bilindik ezber soru durumları içermez. Hatta sınavın genelinde örnek sorulara göre aynı ve yakın soru çıkma oranı maksimum %40 seviyelerindedir. Bu sebeple sınav zamanı konulara büyük oranda hakim olmanız önemlidir. Direksiyon sınavı da Türkiye’ye göre çok daha zor olmasına rağmen özellikle araç kullanmayı bilen ve Türkiye’de ya da farklı bir ülkede zaten ehliyeti olup aktif araç kullanan kişiler için teorik sınavın daha zor olacağını söylenebilir.

İsveç’te Direksiyon Sınavı

Direksiyon sınavı ise sizi test eden kişinin değerlendirmesine göre 25dk ile 50dk arasında sürebilir. Direksiyon sınavında Türkiye’dekine göre belirlenmiş bir sınav parkuru yerine tüm trafik ortamı bir sınav parkuru olarak değerlendirilir. Araç bilgisi ve manevra, çevreci ve tasarruflu sürüş, trafik kuralları, trafik güvenliği ve davranışlar ana başlıklarında 25’şe yakın konu başlığının birçoğunu içeren durumlarda sınava tabi tutulursunuz. Hepsi ayrı ayrı önemle olmak birlikte en önemli konu güvenli sürüştür. Sınav gözetmeninin sizin trafikte olan kişilere ve araçlara karşı risk oluşturmayan ve güvenli sürüş yaptığınızı ikna olması gerekmektedir. Gözetmen bu görüşe hakim olursa araç durması ve bazı küçük hatalarınızı görmezden gelecektir. Bununla birlikte yaya geçidine gelirken yavaşlamamınız bile sınavdan kalmanız için yeterli olabilir.

• döner kavşaklarda
• dönüşlerde yol verme kurallara uymamak
• yayalara yol vermemek
• yaya geçidine gelirken yavaşlamamak
• hız limitlerine uymamak
• otobana girip çıkarken hız limitlerine uymamak
• şerit değişikliği ve dönüşlerde sadece aynayla değil tamamen kör noktayı kontrol edecek şekilde başınızı çevirip kontrol etmemek
• bisikletlilere ve bisiklet yoluna dikkat etmemek sınavdan kalmanıza neden olabilir. İsveç’te bisikletliler en üst geçiş üstünlüğüne sahiptir. Üstünlük özel durum ve taşıtlar hariç, trafik ışığı yoksa bisikletliler, yayalar ve araçlar olarak sıralanmaktadır. Direksiyon sınavı için sürücü kursunda deneyim sahibi eğitmenle sürüş yapmak size sürüş, kurallar ve birçok konuda yardımcı olabilir. Tabiki bu kursun saatlik fiyatının 40 euro ile 100 euro arasında değişmesi de önemli.

Ehliyeti Aldıktan Sonra

Oldukça masraflı ve zorlu bir süreçten sonra ehliyetinizi aldınız. Ama esas zorluk şimdi başlıyor. Çünkü İsveç’te trafik kurallarına uyma konusunda hem devlet hem de vatandaşlar çok katı. Trafikte hatalı olmanız halinde sizi bir trafik polisinin görmesi şart değil, vatandaşlar da trafik polisi gibiler ve hiç üşenmeden şikayet bildirebiliyorlar. Aşağıdaki durumlarda ehliyetiniz geri alınabilir:

• ehliyet aldıktan sonra iki yıl içinde 3 defa basit hata yapmak
• kırmızı ışıkta geçmek
• yaya olan bir yaya geçinde durmamak
• hız sınırını %30 seviyesinde aşmak
• içinde olduğunuz veya şahit olduğunuz bir trafik kazasında olay yerinden kaçmak
• uyuşturucu kullanarak araç kullanmak
• 0.20 promil üzerinde alkollü araç kullanmak gibi durumlarda ehliyetiniz geri alınabilir. Hatta risk oluşturmuşsanız 0.20 promil altında alkollü araç kullanma durumunda bile alkollü sayılırsınız ve ehliyetiniz geri alınır. Risk konusunda o kadar hassasiyet vardır ki araç kullanmamınız durumunda bile alkollü yaya olarak trafik için risk oluşturursanız ve tespit edilirse ehliyetinize el koyulabilir hatta ehliyet almamış iseniz ehliyet alma hakkınız da süreli olarak elinizden alınabilir.

İsveç’te Ehliyet Almak Zor mu?

Hem Türkiye’de hem de İsveç’te ehliyet almış biri olarak söyleyebilirim ki; İsveç’te ehliyet almak ülkemize göre daha zor. Ancak ölümlü kaza oranlarını düşürmedeki başarıları tüm zorluklara rağmen İsveçlilere hak vermeme neden oldu.