Otomobiller birçok kişinin günlük hayatta kullandığı ulaşım araçlarıdır. Yakıt fiyatlarının yüksek olduğu bu zaman diliminde araç sahipleri benzinli araçlarını LPG ile kullanmaktadır. Peki otomobillerde LPG’yi ilk kim kullandı? Bu yazımızda sizlere otomobillerde LPG kullanımının hikayesinden bahsedeceğiz.
Otomobillerde LPG nasıl kullanılır?
LPG sistemi yakıt ekonomisi için tercih edilen bir sistemdir. Otomobillere sonradan bağlanan bu sistemin bagaj bölümünde tankı bulunur. Yakıt tanktan regülatöre gelir. Buradan da enjektörler sayesinde yanma odasına verilir.
Otomobillerde LPG Kullanımının Hikayesi Nedir? LPG’yi Kim Buldu?
TRT arşiv kayıtlarına göre benzinli bir araca LPG sistemini ilk kez uyarlayan kişi motor ustası Halit Avcıoğlu’dur. 1978’de kendi çabaları ile üretmiş olduğu LPG kitini araca montajlayarak benzinli motoru sağlıklı bir şekilde çalıştırmayı başardı. Gaz tankı olarak 12 kiloluk tüp kullanan motor ustası; tüpten çıkan gazın motorun yakabileceği şekle getirmek için kendi geliştirdiği kiti kullandı.
Motor Ustası Halit Avcıoğlu; üretmiş olduğu kitin maliyetinin oldukça düşük olduğunu dışarıdan hiç malzeme almadan sadece kendi atölyesindeki malzemeleri kullanarak ürettiğini belirtti. Halit Avcıoğlu’nun geliştirdiği LPG kiti araca montajlandığında egzoz dumanının azaldığı ve motorun daha sessiz çalıştığı görüldü.
Zamanla seri üretime geçen LPG dönüşüm sistemleri günümüzde birçok araçta bulunuyor. LPG sistemleri bakım gerektiren sistemlerdir.
Günümüzde LPG sistemleri 2 farklı tipte bulunur:
- Mikserli LPG Sistemi
- Sıralı LPG Sistemi
Mikserli LPG Yakıt Sistemi
Mikserli LPG, karbüratör sistemine sahip otomobillere uyumludur. Karbüratöre sahip otomobiller, genelde eski model araçlardır. Örnek verecek olursak; Tofaş, R9 1.4 1.6, R19 1.4 1.6, Mercedes 190, 200, 230 gibi otomobillere uygun olan LPG sistemi mikserli LPG sistemidir.
Temel Elemanları
Regülatör: Genelde gaz beyni olarak geçen bu parça üzerinde elektronik hiçbir parça bulunmamaktadır. Motorun soğutma suyu gaz beyni üzerinden geçerek, beynin donmasını engeller. LPG Tankından gelen yakıtı, gerekli bölüme ileten parçadır.
Mikser: Yakıtı aracın emme bölümüne gönderen bir parçadır. Genelde aracın hava filtre kazanı içerisine yani karbüratörün tepesindedir.
Kesiciler: Kesiciler elektronik birer vanadır. Tehlike oluşumunu engeller. Aynı zamanda otomobili bir kumanda vasıtasıyla benzine veya gaza alınabilmesini sağlar.
LPG Tankı: Yakıtın depolandığı bölümdür. LPG dolum ağzından yakıt direkt olarak buraya gelir.
Su hortumları: Aracın soğutma suyu tesisatından gaz beynine hortum ile su taşınır. Bu su beynin donmasını engeller.
Gaz Anahtarı: Aracı gaza veya benzine almanızı sağlayan tuştur.
Sıralı LPG Yakıt Sistemi
Enjeksiyonlu otomobillere uygun olan LPG sistemidir. Bu sistemin diğer sistemden farkı, yakıtı mikser yerine direkt olarak gaz enjektörlerinden vermesidir. Regülatör dışında ECU’ya da sahiptir. Aracın benzin enjektöründen alınan bilgilere göre gaz enjektörleri çalışır. Mikserli sisteme göre çok daha stabil çalışır. Araç ilk çalıştığında benzinle çalışıp sonrasında LPG’ye geçer.
Temel Elemanları
Regülatör: Genelde gaz beyni olarak geçen bu parça üzerinde ısı sensörü vardır. Bu sensör aracın gaza geçmesini sağlar. Motorun soğutma suyu gaz beyni üzerinden geçerek, beynin donmasını engeller. LPG Tankından gelen yakıtı, gerekli bölüme ileten parçadır.
Gaz Enjektörleri: LPG ECU’sundan alınan bilgilere göre açılıp kapanarak aracın yanma odasına yakıt gitmesini sağlayan parçalardır.
Kesiciler: LPG sistemi bulunan otomobillerde gaz ve benzin kesicileri vardır. Bu elektronik birer vanadır. Tehlike oluşumunu engeller. Aynı zamanda otomobili bir kumanda vasıtasıyla benzine veya gaza alınabilmesini sağlar.
LPG ECU: Aracın benzin enjektörlerinden aldığı bilgilere göre aracın LPG’de çalışmasını düzenleyen parçadır.
Gaz Anahtarı: Aracı gaza veya benzine almanızı sağlayan tuştur.
LPG Tankı: Yakıtın depolandığı bölümdür. LPG dolum ağzından yakıt direkt olarak buraya gelir.
Su hortumları: Aracın soğutma suyu tesisatından gaz beynine hortum ile su taşınır. Bu su beynin donmasını engeller.
LPG’ nin otomobillere entgere edilme çalışmaları 1800 lü yıllara dayanmaktadır. 1935 te ise ilk kez uzun yolda testler yapılmıştır. Wikipedia’ dan araştırabilirsiniz. Bir icadın üzerine konmak bu kadar basit olamamlı….