Otomobiller birçok kişinin günlük hayatta kullanmış olduğu ulaşım araçlarıdır. Otomobillerin çalışma prensibinden bahsedecek olursak; motor içerisinde oluşan yanma sonucunda hareket ortaya çıkar. Ortaya çıkan doğrusal hareket dairesel harekete dönüştürülerek dönme kuvveti oluşur. Oluşan bu dönme kuvveti, şanzımana aktarılır. Şanzımandan ise önden çekişli araçlarda akslar vasıtasıyla direkt tekerleklere iletilirken arkadan itişli araçlarda şaft mili sayesinde diferansiyele iletilir. Diferansiyelden ise akslar vasıtasıyla tekerleklere iletilir. Aks, arkadan itişli ve 4 çeker araçlarda araca paralel olarak konuşlandırılmış kalın bir mildir. Şaft hakkında detaylar yazımızın devamında. Şaft Nedir? Ne İşe Yarar? Arızaları Nelerdir?
Şaft Nedir?
Şaft, arkadan itişli ve 4 çeker araçlarda şanzıman ve diferansiyel arasında güç aktarımını sağlayan parçadır. Genelde 2 parçadan oluşan şqaftın 2 parçasının arasında mafsal bulunur. Bu mafsal sayesinde şaftta balans oluşmaz ve konforlu bir yolculuk sağlanır.
Şaft Ne İşe Yarar?
Arkadan itişli ve 4 çeker otomobillerde kullanılan şaftın görevi şanzımandan çıkış sağlayan dönme kuvvetinin diferansiyele,, ardından da tekerleklere iletilmesini sağlamaktır. Şaft büyük milin tamamına verilen isimdir. Genelde 2 parçadan oluşan şaftta bir de mafsal vardır. Şaft mafsalı, özellikle engebeli yollarda aracın daha stabil hareket etmesini sağlamaktadır.
Şaft Arızaları Nelerdir?
Kardan mili her ne kadar basit bir düzenekle çalışsa da üzerinden çok fazla yük geçtiği için arıza verme olasılığı yüksek olan parçalardandır. Genel olarak kardan mili arıza yapınca düzeltilmezse diferansiyeli bozar. Diferansiyel arıza yapınca düzeltilmezse de şaftı bozar. Şaftın bozulmasının bir başka nedeni de aracı uygun olmayan yol koşullarında kullanmaktır.
Sık karşılaşılan kardan mili arızaları;
- Mafsal Bozulması
- Köşe takozlarının bozulması yırtılması
- Balans bozulması
- Kırılması,kopması
Şaft Mafsalı Bozulması
Kardan mili genel olarak 2 parçadan oluşur. 2 parçanın arasında mafsal bulunur. Bu mafsalın göre özellikle bozuk yollarda aracın sağlıklı bir şekilde hareket etmesini sağlar. Zamanla bu mafsal bozulur. 2 farklı türde bozulmalar görülebilir. Mafsal sıkarsa şafta balans
yaptırır. Bu balans ise aracın kasasını sallar. Diğer bir bozulma türü de mafsalın boşluk yapmasıdır. Bu durum da kalkışlarda “tık” diye ses gelmesine sebep olur. Aynı zamanda araç kullanılırken ayağınızı gaz pedalından çekince bu ses geliyorsa mafsal bozuktur. Şaft mafsalı yapısı gereği pahalı bir malzeme değildir. Şaftın sökülüp mafsalın değişmesi ile çözüm bulunur.
Köşe Takozlarının Bozulması Yırtılması
Şaftın dengesini sağlayan ve ufak boşlukları tolare eden köşe takozları, zamanla yırtılır veya kopar. Kalkışlarda veya ani gazlamalarda “tak” diye bir ses gelmesine neden olur. Takozun değişmesi gerekir.
Balans Bozulması
Balansın bozulmasının en büyük nedeni şaft mafsalının uzun bir süre bozuk kalmasıdır. ŞAft sökülüp balans ayarına girer ve düzeltilebilir.
Şaftın kopması
Şaft arızaları içerisinde sizi yolda bırakabilecek tek sorun şaftın kopmasıdır. Çok zor karşılaşılabilecek bir durumdur. Aracın çok aşırı zorlanması gerekir. Böyle bir durumla karşılaşmak oldukça tehlikelidir. Günümüz araçlarının birçoğu önden çekişlidir. Ancak eski model araçların büyük çoğunluğu arkadan itişlidir ve haliyle şaftları vardır. Eski model araçların tabanlarında çürükler oluşabilir. Şaft koptuğu zaman araç çok hızlıysa şaft aracın tabanına vurarak kabine girebilir. Bu durum oldukça tehlikeli sonuçları beraberinde getirecektir. Aracın airbag’i varsa airbag açması çok olağan bir durumdur. Yapılması gereken işlem aracı dikkatli bir şekilde durdurup yol yardım çağırmak olacaktır. Yol yardım geldiğinde en yakın servise gitmeniz gerekir. Serviste şaftın kopan bölümüne bakılır. Mafsal gibi ara bir parçadan koptuysa o parçaların değişimi sağlanır. Ancak şaft direkt olarak koptuysa yeni veya çıkma bir şaft alıp değiştirmeniz gerekir. Şaft değişmek yerine onarılırsa işlem sonrasında şaft balansı da yapılmalıdır.
