Otomobiller birçok kişinin günlük hayatta kullandığı ulaşım araçlarıdır. Geçmişten günümüze otomobiller teknolojiye bağlı olarak gelişerek gelmiştir. İçten yanmalı motorlar üzerinde yapılan çalışmalar ile çalışma prensiplerinde değişiklik olsa da genel anlamda yakıt emme valfinden yanma odasına ulaşır. Yanma sonucunda oluşan egzoz dumanı, egzoz valfinden dışarı atılır. Yanma sonucunda oluşan doğrusal hareket, krank milinde dairesel harekete dönüşür ve bu sayede ilk hareket ortaya çıkmış olur. Motordan çıkan hareket, aktarma organları vasıtasıyla tekerleğe aktarılır. Motorun sağlıklı çalışabilmesi için valfler ve pistonların bir uyum içerisinde çalışması gerekir. Gereken bu uyumu sağlayan parça ise “Timing belt” olarak adlandırılan Triger sistemidir. Pistonların hareketi ile birlikte krank mili döner. Krank milinden Eksantrik miline hareket triger sistemi sayesinde aktarılır. Bir diğer adı kam mili olarak adlandırılan eksantrik mili, İticileri hareketlendirir ve valfler açılıp kapanır. Bu uyumun bozulması demek araçtaki sente kaçıklığıdır. Yazımızın devamında Eksantrik mili hakkında detaylara yer vereceğiz. Eksantrik Mili ve İticileri Nedir? Ne İşe Yarar?
Eksantrik Mili Nedir?
Bir diğer adı kam mili olan eksantrik milinin görevi subapların zamanlamasını ayarlamaktır. Emme valfleri ve egzoz valflleri doğru zamanda çalışmalıdır. Emme zamanında eksantrik mili emme valflerini devreye sokar. Egzoz zamanında ise egzoz valflerini devreye sokar. Bu sayede motor maksimum verimlilikte çalışır. Eksantrik miline hareketi ise triger kayışı veya zinciri verir. Triger sistemi aracın krank miline bağlıdır. Dolaylı olarak pistonların hareketine bağlıdır. Triger sisteminin bir uyum içerisinde çalışmasına ise sente adı verilir. Aracı vurdurma, aşırı zorlama, Triger sisteminin ömrünü tamamlaması gibi durumlarda aracın sentesi kaçar. Sente kaçtığı için araç yanlış zamanlamalarda çalışır. Bu durumda verimlilik söz konusu bile olamaz. Araç senteden biraz kaçıksa silkeleme yapar performansı olmaz. Çok yakıt tüketir. Stop eder. Ancak senteden bütünen kaçıksa aracın subapları dahi yamulabilir. Bu durumda aracın silindir kapağı sökülmelidir. Bu durum yüksek bir masraf anlamına gelmektedir.
İtici Nedir Nasıl Çalışır? Arızaları Nelerdir?
Subap iticileri kam milinden aldığı hareket ve yağ pompasının bastığı yağ ile birlikte çalışarak subapların açılıp kapanmasını sağlayan parçalardır. Bir motorda subap sayısınca itici bulunur. İticiler arızalandığında içerisinde bulunan yağ boşalır. Araç subap sesi yapar. Bu durumda ise hem rahatsız edici bir ses oluşur hem de aracın verimliliği azalır. Aracınızda itici sesi varsa iticilerin değişmesi veya temizlenerek onarılması gerekir. Ayrıca son zamanlarda piyasaya çıkmış olan itici ses kesici yağ katkısını da deneyebilirsiniz. İtici sesinin bir başka nedeni ise eksantrik milinin fazla aşınarak kamlarının zarar görmesidir. Bu durumda ise eksantrik milinin değişmesi önerilir. Ekonomik çözüm ise iticilere pul takılmasıdır.
Triger Kayışı Koparsa Ne Olur?
Eksantrik miline hareket veren parça triger kayışıdır. Eksantrik mili subapların hareketini sağlıyordu. Ancak triger kayışı koptuğunda eksantrik mili durur. Ancak pistonlar hareketine devam eder. Subaplar sabit olarak duracağı için açık kalan subaplara piston vurur. Subaplar yamulur. Bu durumda araca triger seti takmakla işiniz çözülmez. Yapılması gereken, aracın silindir kapağının sökülerek revize edilmesidir. Duruma göre piston değişimi de gerekebilir. Piston zarar gördüyse iş komple motora kadar gidebilir. Böyle bir durumla karşılaşmamak için triger bakımlarını aksatmamak gerekir. Otomobillerin triger bakımları marka modele göre değişiklik gösterebilir. Servisi arayarak konu hakkında bilgi talebinde bulunabilirsiniz.
Eksantrik Mili Olmayan Motor
Dünyaca ünlü spor otomobil markası Koenigsegg tarafından yapılan çalışmalar sonucunda ortaya çıkan Freevalve teknolojisi sayesinde valflerin hareketi için eksantrik milinin bulunmasına gerek yoktur. Subapların açılıp kapanmasını beyin tarafından sağlayan bu sistem üzerine yapılan çalışmalar 2000 yılına dayanmaktadır. Araçtan krank mili, boğaz kelebeği gibi parçaların sökülmesi yaklaşık 20 kg gibi bir ağırlıktan kurtulmak anlamına geliyor. Aracın verimliliğini arttıran bu sistem önümüzdeki yıllarda birçok otomobil üreticisi tarafından kullanılacak gibi görünüyor. Eksantrik Mili bulunmayan motorlardaki avantajlar;
- 20 kg kadar ağırlıktan kazanç
- Daha az sürtünme
- Daha sessiz çalışma
- Subap zamanlamasının daha verimli olması
- Motor onarımının daha kolay olması
- Düşük emisyon değerleri
- Düşük yakıt tüketimi
- Alt devirlerde yüksek güç ve tork
