Lastik ebatları neyi ifade eder? Bu konu pek çok insana karmaşık gelebilir. Her değerin ne anlama geldiği ise oldukça kolay bir şekilde anlaşılabilir. Ebat ve lastik çeşidi hakkında bize bilgi veren ifadeler, lastiğin yan bölümünde yer alır. Bu bölüm yaygın kullanımda ‘lastiğin yanak kısmı’ olarak da bilinmektedir. Diğer yandan otomotiv sektöründeki üreticiler, ürettikleri araca en uygun lastik ölçülerini belirleyerek bu bilgiyi aracın çeşitli yerlerine yerleştirir. Ancak lastik ebatlarını anlatmadan önce lastiğin yapısına da değinmekte fayda vardır.
Lastiğin yapısı genel olarak dört bölgeden oluşmaktadır. Bu bölgeler; omuz, sırt, topuk ve yanaktır. Lastiğin sırtı yol tutuşunda oldukça önemlidir. Çünkü bu kısım kauçuk malzemeden oluşan ve yere temas eden noktasıdır. Omuz ise lastiğin sırt ve yanaklarının birleştiği yerdir. Ayrıca lastiğin diğer bölümlerinin de işlevi oldukça büyüktür. Çünkü aracın gitmesini sağlayan yegane unsur tekerlektir.
Oto Lastik Ebat Gösterimi Hangi Değerleri Belirtir?
Bir araca yeni lastik seçerken lastiğin yanaklarında yer alan harf ve numaralar size referans olur. Bu sayede araca uygun olan doğru lastiği seçebilirsiniz. Bu ebatlar, aracın üreticisi tarafından belirlenir. Oto lastik ebat gösteriminde ise şu değerler yer alır:
- Taban Genişliği
- En Boy Oranı
- Jant Çapı
- Yük & Hız Endeksi
Bu konuyu bir örnek üzerinden ele almak daha doğru olacaktır. Örnek olarak “205/55R16 91 H” ebatlı bir lastiği inceleyim. Örnekte yer alan her sayı ve harf bir anlam ifade etmektedir. Bu doğrultuda örnekteki lastik değerleri şu şekildedir:
- Lastik genişliği: 205
- En boy oranı: 55
- Yapı: R
- Jant çapı: 16
- Yük endeksi: 91
- Hız sınıfı: H
Lastik Taban Genişliği
Lastik ebadında görülen ilk üç basamaklı sayı, taban genişliğini gösterir. Bu ölçü lastiğin yanaktan yanağa ölçülmesiyle elde edilir. Ayrıca hesaplanan sayı milimetre cinsinden ifade edilir. Yukarıdaki örnekteki lastiğin taban genişliği 205 mm’dir.
En Boy Oranı (Yanak Kesit Oranı)
İlk üç basamaklı sayıdan sonra gelen diğer iki sayı en-boy oranını verir. Lastik yanak genişliğinin tabanın yüzde kaçı olduğunu gösterir. 205/55R16 lastikte yanak genişliği 205’in %55’idir. Bu oran büyüdükçe lastik yanak genişliği artar.
R Harfi
Bu harf genel olarak lastiğin yapısına göre sınıflandırılmasını temsil eder. Lastiğin radyal bir yapıya sahip olduğunu gösterir. Radyal lastikler, günümüz otomobil lastikleri için standart hale gelmiştir. Radyal lastik ile eski tip diyagonal lastik arasındaki fark, karkastaki kord katmanları ile ilişkilidir. Radyal bir lastik, lastiğin jantla bağlantı noktasına dik olarak yerleştirilmiş çok sayıda şeritten oluşur. Diyagonal lastiklerde ise şeritler, lastiğin çalışma yönüne çaprazdır.
Çapraz ve radyal lastikler arasındaki en büyük fark, lastiğin esnekliğidir. Birden fazla çapraz kat, çapraz lastiklerin yanak kısmını oldukça sert hale getirirken radyal lastiklerin yanakları çok daha esnektir. Bundan dolayı bezli (diyagonal) lastikler, ağır işlerde kullanılan kimi araçlarda kullanılmaya devam etmektedir.
Jant Çapı
R harfinden sonra gelen iki basamaklı sayı ise jant çapının değerini verir. Bu da araca monte edilecek lastiğe dair önemli bir bilgidir. Lastik çapının yüksekliği ise inç değeri ile belirtilir. Örnekte yer alan 205/55R16 lastik, 16 inçlik bir janta takılmaya uygun olduğunu ifade eder. Bu oldukça önemli bir kısımdır çünkü lastiklere uygun olmayan bir jantla seyahate çıkmak mümkün olmaz. Ayrıca siz de aracınız hakkında bu tür bilgileri öğrenmek istiyorsanız lastik jant uyum tablolarına göz atabilirsiniz.
Lastik Yük ve Hız Endeksi
Oto lastik ebatları sonrasında gösterilen sayı ve harf, sırasıyla yük ve hız sınıfıdır. Örnekteki 91 ifadesi, yük sınıfının 615 kg olduğunu, “H” harfi, hız endeksinin 210 km/s olduğunu gösterir. Yani bu değerler, aracın ulaşabileceği en yüksek hızını ve lastiğin kaldırabileceği azami yükü açıklar. Ticari araç lastiklerinde 104 / 102 gibi iki adet yük endeksi bulunur. Bu lastiklerde eğik çizgiden sonra gelen sayı, tandem akslara sahip araçlar için yük endeksidir.
Lastik Yük Sınıfı (Endeksi) Nedir?
Yük sınıfı, izin verilen maksimum hız ile ilerlerken lastiğin taşıyabileceği maksimum yüktür. Bu değer ise kilogram olarak ifade edilir. Ancak belirtilen rakam, ideal koşullar için geçerlidir. Burada ifade edilen değere karşılık gelen yük taşıma sınırını ise lastik yük endeksi tablosu üzerinden öğrenmek mümkündür. Lastik basıncı, diş derinliği, aracın yük durumu, yol koşulları gibi etkenler farklılık oluşturabilir.
Lastik Hız Endeksi Nedir?
Hız endeksi, lastiğin doğru yük ve basınç ile 1 saat ve üzeri süre kullanılabileceği maksimum hızdır. Ayrıca H harfi ile ifade edilen değerin azami hız miktarını da öğrenmek mümkün. Bu bilgiye lastik hız endeksi tablosuna bakarak öğrenebilirsiniz.
Lastikte C Harfi Ne Anlama Gelir?
Lastik ebat gösteriminin sonundaki “C” harfi, lastiğin hafif ticari araçlar için geliştirildiğini gösterir. “205/75R16C 110/108R” örneğindeki gibi, yük ve hız endeksinden önce yazılır.
Lastiklerde ZR Ne Anlama Gelir?
Bazı oto lastik ebatı gösterimlerinde “R” yerine “ZR” ifadesi bulunur. ZR, lastiğin hız sınıfının 240 km/s ve üzerinde olduğunu gösterir. Ancak lastik üreticileri için bu ifadeyi kullanmak zorunlu değildir. Bu yüzden hız endeksi 240 km/s üzerinde olan her lastikte “ZR” ifadesi bulunmaz.
Lastik Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Eğer bir lastik ihtiyacınız var ise öncelikle mevsim koşullarına uygun bir lastik seçilmelidir. Ardından yapılacak birkaç dikkatli adımla aracınıza uygun lastik bulunmalıdır. Bununla beraber uygun boyutlarda bir lastik seçmek oldukça önemlidir. Lastiğin yanak bölgesinde yer alan ebatlarla aracınıza uygun lastik seçmelisiniz. Bu güvenli bir yolculuğun temelidir. Ayrıca aracınız yük taşımaya uygun değilse ve siz ona fazla yük yüklerseniz bu lastiklerinize zarar verebilir.