Her geçen gün dizel motorlu otomobiller günümüz popülerliğini kaybetse de, ekonomik şartlardan ötürü kendim de dahil olmak üzere güzel ülkemizin güzel vatandaşları olarak dizel motorlu araçları tercih etmekteyiz. Alt devirlerde sunduğu yüksek tork sayesinde düşük şehir içi yakıt tüketimi vaat eden dizel motorlu otomobillerin elleri geleceğin hibrit ve elektrikli otomobilleri karşısında zayıf bir ele sahip olsa bile Türkiye’de bu durum henüz böyle değil. Otto çevrimine benzeyen dizel çevrimi prensibi ile çalışan dizel motorlar sıkıştırma ateşlemeli pistonlu motorlar olarak da bilinirler. Gelin birlikte dizel çevrimini, aşamalarını ve kısaca tarihini inceleyelim.
Dizel Çevrimi Ne Zaman Bulundu?
Otomotiv sektöründeki çoğu icat gibi, dizel çevrimi de Alman Rudolf Diesel tarafından 1890 yılında bulundu. Çalışma prensibi bakımından Otto çevrimindeki gibi piston silindir düzeneği kullanan dizel çevrimi, sıkıştırma ateşlemeli termodinamik bir çevrimdir.
Dizel Çevrimi Nedir?
Dizel çevrimi termodinamik bir çevrim olup sıkıştırma ateşlemeli piston silindir yapısı kullanır. Buji ateşlemeli olan Otto çevrimli motorlarda hava-yakıt karışımı silindire alındıktan sonra pistonun yukarı hareketi ve bujinin ateşlemesi sonucu yakılır. Ateşleme buji tarafından gerçekleştirilir. Ancak dizel çevrimi bu prensip ile çalışmaz. Dizel motorlarda pistona yalnızca hava alınır ve pistonun yukarı hareketi ile alınan hava mazotun yanma sıcaklığına gelinceye kadar sıkıştırılır. Piston üst ölü noktaya geldiğinde ise bir enjektör yardımı ile içeri mazot püskürtülür ve yanma işlemi gerçekleşir. Daha sonrasında aşağı inen piston, Otto çevrimindeki gibi egzoz subabının açılmasıyla atık gazları silindirden dışarı atar.
Neden Yüksek Sıkıştırma Oranı?
Dizel motorlu araçlarda yakıt, yüksek basınca üflenerek ateşlenir. Yüksek basınç elde etmek için ise silindirin içindeki en büyük hacmin en küçük hacme oranının en büyük olması hedeflenir. Alt ölü noktadaki hacmin üst ölü noktadaki hacme oranına sıkıştırma oranı denir ve bu oran dizel motorlarda daha fazladır. Benzinli motorlarda kendiliğinden ateşleme yada vuruntu olmaması için sıkıştırma oranı genellikle yüksek tutulmaz. Ancak Mazda, dizel çalışma prensibi dizel motorlara benzeyen, benzinli otomobilleri Sky-active teknolojisi adı altında piyasaya sürmüştür.
2. El Dizel Otomobil İlanları İçin Tıklayın
